مداخله متمركز بر هيجان در كاهش درماندگي رابطه زوجها با فرزند بيماري مزمن

مداخله متمركز بر هيجان (بصورت زوجي و فردي) در كاهش درماندگي رابطه زوجهايي كه فرزندي با بيماري مزمن دارند

فصل اول

طرح مساله:

از بطن درمان خانوادگي درمان زوجين بعنوان يك رويكرد يا شيوة جديد نگريستن به مشكلات رواني پديدار شده است. يكي از اين مدل هاي مهم ، درمان متمركز بر هيجان [1](EFT) است.

درمان EFT شامل سه مرحله و 9 گام است: مرحله اول 4 گام را در بردارد و با ارزيابي و مشخص كردن چرخه دشوار و نيز تحليل حالتهاي هيجاني همراه آن سروكار دارد. در پايان اين مرحله زوج قفل را از چرخه هاي منفي و تثبيت روابط منفي باز مي كنند و به اين نتيجه مي رسند كه به جاي اينكه يكديگر را متهم بدانند بر چرخه تعامل متمركز شوند. مرحله دوم شامل گامهاي 5 تا 7 است، ديگر زوجها توسط هيجاناتشان در هم شكسته نمي شوند، بلكه از تجربه هيجاني شان به عنوان راهنمايي براي نيازهايشان استفاده مي كنند. در مرحله سوم موقعيت امني براي رابطه تثبيت مي شود تا آنان بتوانند راه حلهاي جديدي را براي مشكلات قديمي بيابند وداستانهاي روشني از رابطه بسازند تا وضعيتها و چرخه هاي جديدي از رفتارهاي دلبستگي تثبيت گردد. و زوج با توانايي تازه اي درباره بحثهاي حساس گفتگو كنند و بطور واقع بينانه مشكلات رابطه‌اي را حل كنند. (جانسون 1999).

به اعتقاد جانسون اثر بخشي باليني EFT بطور قابل توجه اي به اثبات رسيده است، در مواردي كه درمان توام با موفقيت نبوده است به اين دليل است كه موارد انتخاب شده مناسب اين نوع درمان (EFT) نيستند مثلاً وقتي زوجي قصد جدايي دارند يا خشونت شديد در رابطه وجود دارد EFT درمان مناسبي نيست، يكي از كاربردهاي موثر EFT در درمان (PTSD) و نيز بيماريهاي مزمن است، در واقع زماني كه يكي از زوجين نياز شديدي به مراقبت وحمايت همسر خود دارد، همسر ديگر از اين حمايت سرباز مي زند، اينجاست كه صدمة دلبستگي[2] رخ مي دهد.

صدمة دلبستگي به وسيله ترك يا خيانت[3] در لحظه هاي بحراني كه فرد به آن نياز دارد مشخص مي شود. اين صدمات رابطه را به عنوان يك رابطه ناايمن در ذهن فرد نگه مي‌دارد و به عنوان استانداردي مطرح مي شود كه فرد آنرا در نظر مي گيرد و از آن رنج مي برد ( جانسون و ميليكين[4] 2001)

از نظر جانسون (1999) درماندگي رابطه همان دلبستگي ناايمن است و اينكه چطور زوج با چنين ناايمني روبرو مي شود. درماندگي رابطه با ارتباط غيرموثر منفي گرايي متقابل و طرح وارة رابطه منفي مشخص شده است. زوج هاي درمانده به سختي هيجانات زير بنايي و نيازهاي دلبستگي را مطرح مي كنند، به طوري كه تواناييشان براي حل تعارضات به ويژه تعارضات «داغ» كه همراه با اهميت دلبستگي است باز مي‌ماند.

در نتيجه ، وقتي چنين تعارضاتي رخ مي دهد يكي از همسران تمايل به انتقاد وشكايت كردن دارد در حاليكه ديگري يك حالت دفاعي به خود مي گيرد.

[1] . Emotional Focused therapy 

[2]attachment injure

[3]abandonment

[4] Milikin

...

فصل دوم

روش اجراي پژوهش

مقدمه

از زماني كه واحد نظري، نظريه هاي مشاوره خانواده را در دوره دكتري مي گذراندم به علت نوع بودن زوج درماني متمركز بر هيجان، كار بر روي اين موضوع را شروع كردم و در اولين كنگره آسيب شناسي خانواده در دانشگاه شهيد بهشتي در ارديبهشت 82 مقاله اي ارائه نمودم، سپس با توجه به تجربه اي كه در مراكز مشاوره داشتم يكي از مشكلات مشاوره زوجي را در اين ديدم كه مردان نسبت به زنان استقبال كمتري براي مشاوره زوجي دارند. لذا اين سئوال برايم مطرح شد كه وقتي مرد در جلسات مشاوره حضور ندارد مي توان مشاوره فردي (فقط با زن) انجام داد و انتظار داشت روي نارضايتي زوجي او اثر بگذارد؟

با توجه به اين سئوال تصميم گرفتم اثر بخشي اين رويكرد را بصورت زوجي و فردي بررس يكنم، سپس بر اساس مطالعه منابع به اين نتيجه رسيدم كه در ايران براي زوجهاي داراي فرزند بيمار تحقيقي در زمينه مشاوره انجام نشده است، درمراكز طبي كودكان به حمايتهاي مالي توجه شده است (مركز حمايتي به نام محك در بيمارستانهاي دولتي فعال است و نيز مراكزي براي حمايت از بيماران تالاسمي و غيره) ليكن با توجه به فشار رواني روي اين خانواده ها در اين بيمارستانها مركز مشاوره يا مركز خدمات روانشناختي وجود ندارد، لذا برايم اين انگيزه مطرح شد كه با انتخاب اين جمعيت خاص حداقل توجه مسئولان بهداشت روان را به سوي اين جمعيت معطوف كنم تا شايد در برنامه ريزيهاي آينده موثر واقع شود.